تفاوت دستگاه سوکسله و کلونجر
روش‌های مختلفی برای استخراج مواد از نمونه‌ها به کار می‌روند، اما کاربردها و اصول کاری متفاوتی دارند. بسته به نوع نمونه و شرایط، محققان ممکن است از روش خاصی برای استخراج استفاده کنند. در این مطلب به بررسی دو روش پرکاربرد، یعنی روش سوکسله و روش کلونجر، پرداخته و تفاوت‌ها و کاربردهای هر یک را توضیح می‌دهیم تا مشخص کنیم کدام روش برای کدام شرایط یا نمونه مناسب‌تر است. همچنین می‌توانید برای خرید دستگاه‌های سوکسله و کلونجر با ما همراه باشید.
کلونجر چیست؟
روش کلونجر یک تکنیک کلاسیک در آزمایشگاه‌ها است که برای استخراج اسانس‌های روغنی و عصاره‌ها از گیاهان به کار می‌رود. این روش به عنوان یکی از انواع تقطیر با آب شناخته می‌شود. در این فرآیند، نمونه با آب ترکیب شده و با حرارت دادن، اجزای ناپایدار آن تبخیر می‌شوند. این روش مخصوصاً برای استخراج چربی‌های موجود در گیاهان مناسب است.
در کلونجر، نمونه هیدراته گرم می‌شود و دو لایه تشکیل می‌دهد: لایه آبی و لایه روغنی. از آنجا که این دو لایه با یکدیگر ترکیب نمی‌شوند، با ادامه فرآیند، اسانس خالص‌تری به دست می‌آید. گرچه این روش محدودیت زمانی دارد و نمی‌توان آن را بیش از حد ادامه داد. یکی از مزایای کلونجر این است که بدون نیاز به حلال‌های آلی، هزینه‌های استخراج را کاهش می‌دهد و عصاره‌های خالص‌تری تولید می‌کند. این فرآیند شامل سه مرحله اصلی است: هیدرو دیفیوژن، هیدرولیز و تجزیه حرارتی.
نحوه کار با دستگاه کلونجر
برای استفاده از دستگاه کلونجر، ابتدا باید نمونه را خشک کرده و به خوبی آسیاب کنید. پودر حاصل را در بالن بریزید و تا دو سوم حجم آن را با آب مقطر پر کنید. استفاده از آب مقطر به این دلیل است که املاح موجود در آب‌های دیگر می‌تواند بر کیفیت اسانس تأثیر بگذارد.
سپس دستگاه کلونجر را به بالن متصل کرده و با گیره و پایه محکم کنید. برای جلوگیری از هدررفت حرارت، می‌توانید کندانسور را با فویل عایق‌بندی کنید. ورودی آب را به لوله پایینی و خروجی آب را به لوله بالایی متصل کنید. پس از تنظیم دستگاه، منبع حرارت را روشن کرده و فرآیند تقطیر را شروع کنید. از آنجا که اسانس چگالی کمتری نسبت به آب دارد، روی سطح آب قرار گرفته و به راحتی قابل جداسازی خواهد بود. به طور متوسط، فرآیند استخراج اسانس حدود ۴ ساعت زمان می‌برد و بیشترین میزان اسانس در اولین ساعت جمع‌آوری می‌شود.
.1 دستگاه سوکسله (Soxhlet)
کاربرد: برای استخراج مواد محلول از جامدات به کار می‌رود. اغلب برای استخراج چربی‌ها و روغن‌های موجود در نمونه‌های غذایی و گیاهی استفاده می‌شود.
اصل کار: در این دستگاه حلال به طور مداوم از طریق بخار شدن و میعان به نمونه اضافه می‌شود و حلالی که مواد مورد نظر را استخراج کرده، به محفظه اصلی بازگردانده می‌شود. این فرایند چندین بار تکرار می‌شود تا تمام مواد استخراج شوند.
کاربرد اصلی: استخراج چربی‌ها، لیپیدها و مواد محلول در حلال از نمونه‌های جامد.
.2 دستگاه کلونجر(Clevenger):
کاربرد: بیشتر برای استخراج روغن‌های اسانسی از گیاهان استفاده می‌شود.
اصل کار: در این دستگاه از بخار آب برای انتقال ترکیبات فرار (مانند اسانس‌ها) استفاده می‌شود. بخار آب ترکیبات اسانسی را حمل کرده و پس از عبور از کندانسور (میعان)، آب و روغن در محفظه جدا می‌شوند.
کاربرد اصلی: استخراج اسانس‌های گیاهی و ترکیبات فرار از نمونه‌های گیاهی.
برای خرید عصاره گیر سوکسله می‌توانید با شماره‌ی02144250600 تماس بگیرید.
استخراج با سوکسله
در روش سوکسله، نمونه‌ها داخل کاغذ صافی بسته‌بندی شده و درون محفظه‌های مخصوص قرار می‌گیرند. این محفظه‌ها که ظرفیت حدود ۸۰ میلی‌لیتر دارند، با حلال مورد نظر پر می‌شوند. اغلب از اتانول یا آب مقطر به عنوان حلال استفاده می‌شود. محفظه روی هات پلیت قرار می‌گیرد و فرآیند استخراج آغاز می‌شود. حلال تبخیر شده از کندانسور عبور کرده و مواد موجود در نمونه خالص‌سازی می‌شوند.
تفاوت سوکسله و کلونجر
تفاوت اصلی بین این دو روش در نحوه انجام فرآیند و نتایج حاصل است. در روش سوکسله، نمونه‌ها در کاغذ صافی بسته‌بندی می‌شوند، در حالی که در روش کلونجر نمونه‌ها مستقیماً در آب حل می‌شوند. همچنین، در کلونجر از آب مقطر به عنوان حلال استفاده می‌شود، در حالی که سوکسله می‌تواند از حلال‌های مختلفی مانند اتانول یا آب بهره ببرد.
از نظر نتایج، کلونجر اغلب عصاره خالص‌تری تولید می‌کند و هزینه کمتری دارد، اما خروجی آن برای تحلیل‌های آزمایشگاهی دقیق مناسب نیست. در مقابل، سوکسله برای استخراج حجم‌های بالاتر سریع‌تر عمل کرده و خروجی آن برای تحلیل‌های آزمایشگاهی مناسب‌تر است. به همین دلیل، بسیاری از محققان روش سوکسله را ترجیح می‌دهند. این دستگاه‌ها در ایران تحت برندهای مختلف عرضه می‌شوند.
تفاوت‌های کلیدی
نوع ماده استخراجی: سوکسله برای استخراج ترکیبات محلول در حلال (مانند چربی‌ها)، و کلونجر برای استخراج ترکیبات فرار (مانند اسانس‌ها) طراحی شده است.
روش استخراج: سوکسله به تکرار چرخه تبخیر و میعان وابسته است، در حالی که کلونجر از تقطیر بخار استفاده می‌کند.
نتیجه گیری
هر دو روش سوکسله و کلونجر از تکنیک‌های مهم و کاربردی برای استخراج عصاره و اسانس از نمونه‌های گیاهی هستند، اما هر یک مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند. روش کلونجر، با هزینه کمتر و بدون نیاز به حلال‌های آلی، بیشتر برای استخراج اسانس‌های روغنی و ترکیبات فرار مناسب است و عصاره خالص‌تری ارائه می‌دهد. در مقابل، روش سوکسله به دلیل توانایی استخراج در حجم‌های بالاتر و مناسب بودن نتایج برای تحلیل‌های دقیق آزمایشگاهی، در بین محققان محبوبیت بیشتری دارد.
انتخاب بین این دو روش به نوع نمونه، نیازهای تحقیقاتی و بودجه بستگی دارد. هر دو روش در جایگاه خود مفید هستند و بسته به شرایط می‌توانند به خوبی به کار گرفته شوند.