جهت اندازه گیری قطر قطعه کار، عمق شیار، قطر داخلی استوانه ها، بوش ها و ارتفاع قطعات مختلف با دقت های متفاوت بر حسب سیستم های اندازه گیری مختلف اندازه گیری مورد استفاده قرار میگیرد. این ابزارها در دو نوع دیجیتال و معمولی (ورنیه یا عقربهای) موجود هستند و در صنایع مختلفی مانند مهندسی مکانیک، فلزکاری، و ماشینسازی استفاده میشوند.
کولیس معمولی (ورنیه و عقربهای)
کولیسها ابزارهای دقیقی هستند که برای اندازهگیری ابعاد داخلی، خارجی، و عمق قطعات مختلف به کار میروند.
کولیس ورنیه
- ساختار و عملکرد:
- دارای خطکش اصلی و یک ورنیه است که امکان اندازهگیری دقیقتر را فراهم میکند.
- دقت اندازهگیری تا 0.02 میلیمتر یا 0.001 اینچ.
- خواندن مقدار با استفاده از ترکیب مقیاسهای خطی و ورنیه.
- ویژگیها:
- بدون نیاز به باتری.
- مقاوم در برابر شرایط محیطی سخت.
- قابلیت اطمینان و دوام بالا.
- مزایا:
- عدم نیاز به باتری.
- دقت و قابلیت اطمینان بالا.
- هزینه کمتر نسبت به کولیسهای دیجیتال.
- معایب:
- نیاز به مهارت در خواندن مقادیر.
- زمانبر بودن فرآیند خواندن اندازهگیری.
کولیس عقربهای (دایال)
- ساختار و عملکرد:
- دارای یک عقربه و صفحه مدرج برای نمایش اندازهها.
- دقت اندازهگیری مشابه کولیس ورنیه.
- خواندن مقدار بهصورت مستقیم از روی صفحه مدرج.
- ویژگیها:
- خواندن آسانتر نسبت به کولیس ورنیه.
- مناسب برای اندازهگیری سریع و تکراری.
- مزایا:
- خواندن آسانتر از ورنیه.
- عدم نیاز به باتری.
- دقت بالا.
- معایب:
- حساسیت به ضربه و آسیب دیدگی عقربه.
- نیاز به کالیبراسیون منظم.
کولیس دیجیتال
ساختار و عملکرد
- نمایشگر دیجیتال:
- دارای یک نمایشگر LCD که مقدار اندازهگیری شده را بهصورت دیجیتال نمایش میدهد.
- دقت اندازهگیری تا 0.01 میلیمتر یا 0.0005 اینچ.
- قابلیت تبدیل بین واحدهای متریک و اینچ.
- ویژگیها:
- امکان صفر کردن در هر نقطه از خطکش.
- خواندن سریع و آسان مقادیر.
- امکان انتقال دادهها به کامپیوتر در برخی مدلها.
- مزایا:
- سهولت در استفاده و خواندن مقادیر.
- قابلیت تبدیل واحدها.
- دقت بالا و سرعت در اندازهگیری.
- معایب:
- نیاز به باتری.
- حساسیت به شرایط محیطی (رطوبت و گرد و غبار).
- هزینه بالاتر نسبت به کولیسهای معمولی.
کاربردها
- مهندسی مکانیک و ماشینسازی
- اندازهگیری دقیق قطعات و مونتاژها.
- فلزکاری و قالبسازی
- بررسی ابعاد و تطابق قطعات با استانداردهای طراحی.
- صنایع خودروسازی
- کنترل کیفیت و دقت قطعات تولیدی.
- الکترونیک
- اندازهگیری قطعات کوچک و دقیق.
نتیجهگیری
کولیسهای دیجیتال و معمولی هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب مناسب بین آنها بستگی به نیازهای خاص کاربرد دارد. کولیسهای معمولی (ورنیه و عقربهای) برای شرایط سخت و کاربردهای نیازمند دوام بالا مناسبتر هستند، در حالی که کولیسهای دیجیتال به دلیل سهولت استفاده و دقت بالا برای اندازهگیریهای سریع و مکرر انتخاب بهتری میباشند.